نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

• اسماعیل جعفرزاده (جفرلی)

محقق زبان ادبیات ترکی

چکیده

Bu makale, "Farsçanın oluşum Süreci" ve "Türkçe sehah ül-acem Sözlüğü" kitaplarının özeti 
olup, adı geçen kaynaklar ve eklenen kısa materyaller, kaynaklarıyla birlikte sunulmaktadır.
Bu makalenin genel görünümünde İslami ilimler alanında en çok yazılı esere sahip olan üç 
dil, yani Türkçe, Arapça ve Farsçanın karşılıklı etkileşimi ele alınmakta, ve Fars dilinin Türk 
dilinin etkisinde nasıl oluştuğu irdelenmektedir. Buradaki soru, İslam'ın gelişinden önce 
Türklerin hat ve yazılı dilleri olduğu halda Neden onu takip etmediler? ve Fars diline neden 
bu kadar önem verdiler? 
Bu konu tarihsel, dilsel, psikolojik ve sosyolojik açıdan irdelenmekte, ardından bu süreçte 
tarihteki değişimin nedenleri de tartışılmaktadır.
Bu makalenin açıklamayı amaçladığı ana teori, Fars dilinin MS 10. yüzyılden (Hicri 4.) önce 
var olmayarak, yenice icat edilmiş bir dil olduğudur. Elbette bu ana teori, çeşitli Fars dili 
araştırmacıları ve uzmanları ve diğerleri tarafından ortaya atılan bir dizi alt teorinin 
sonucudur. Elbette alt teorilerin anlamı onların daha az önemli olduğu anlamına gelmez, her 
biri belirli bir zamanda uzmanlar tarafından sunulan tutarlı ve kapsamlı teoridir, ve sonuçta 
bunların toplamı, bizi daha genel bir teoriye sunmasıdır. Mesela Said Nefisi, Dari (Farsça) 
dilinin asıl vatanının Horasan ve Mavral ün-nehr olduğunu, Pehlevi dilinin ise başka bir 
bölgede olduğunu söylerken, Ya da Dr. Şehrani bugüne kadar hiçbir milletin ana dilinin 
Farsça-Darice olmadığını yazdığında, aslında bu teoriler bu alanda bir ömür boyu süren 
çabaların sonucudur. Teoriler konusu bir yana, önemli istatistiksel sonuçlar için de böyle bir 
durum söz konusudur. Örneğin N. hanleri, Farsça'da 200'den fazla basit ve türeme kabiliyeti 
olan fiilin bulunmadığı sonucuna vardığında aslında bu sonuç onun hayatının hasilidir. Ve 
onlara benzer şekilde Bu makalenin yazarı türkçe Erk sözlüğünde 2.500 basit fiil ve toplam 
26.000 geçişli ve türeme kabiliyeti olan türkçe fiil bulunduğunda, bu bulgu aslında bu 
sözlüğün hazırlanmasında 15 yıllık bir çalışmanın sonucuydu. Bunları söylemenin anlamı şu 
ki, bu teorilerin her biri üzerinde uzun bir çalışma çabasının sonucudur ve belki bu teorilere 
ulaşmak için araştırılmış ve kitaplar yazılmıştır, ancak burada 16'ya yakın teori özet olarak 
verilmektedir, ve şunların sonucu olarak daha genel bir teori sunulmağa çalışılmıştır.

کلیدواژه‌ها

• dil gelişimi
• dil oluşumu
• dış ad
• iç ad
• Saverleşme
• Pidginleşme (picinleşme)
• Kreolleşme (Kreolizasyon
• creolization)
• melez dil

عنوان مقاله [English]

The formation process of Persian language under the influence of Turkish language (a look at the general theory of the formation of the Persian language and its 16 sub-theories)

نویسنده [English]

• ismail ceferli

Turkish Literature researcer

چکیده [English]

This article is a summary of the books "The formation process of the Persian language" and 
"Sahah Al-Ajam's Dictionary of Turkish Vocabulary".
In the general view of this article, it discusses the mutual influence of the three languages 
Turkish, Arabic and Persian, which have the most written works in the field of Islamic 
sciences, and explores the way the Persian language was formed under the influence of the 
Turkish language. The question here is when the Turks themselves had calligraphy before the 
coming of Islam. Why didn't they follow it? And at the same time, why did they pay so much 
attention to the Persian language? This issue is examined from the historical, linguistic, 
psychological and sociological point of view, and then the causes of the change in the history 
of this issue are discussed.
The main theory that this article aims to explain is that the Persian language is an innovative, 
simple and new language that was created in the 10th century AD (4 Hijri) in Mevra al-Nahr 
as a result of the mixing of the Arab, Sogdian and Turkic peoples of the region. Of course, this 
main theory is the result of a collection of sub-theories, which have been given by various 
Persian language researchers and experts and others. Of course, sub-theory does not mean that 
they are less important, each of them is a coherent and comprehensive theory that was 
presented by experts at a certain point in time, and finally, it is the set of these theories that 
leads us to present a more general theory. For example, when Saeed Nafisi says that the real 
homeland of the Dari (Persian) language is Khorasan and Mavral Nahr, and Pahlavi is in 
another area. Or when Dr. Shahrani writes that the mother tongue of no nation has not been 
Dari (Persian), in fact these theories are the result of a lifetime of efforts in this field. Apart 
from the issue of theories, even in the case of important statistical results, such a situation 
prevails. When Khanleri comes to the conclusion that there are no more than 200 simple verbs 
with reproductive ability in the Persian language, in fact, this conclusion is the result of his 
life. And similar to them, when the author of this article found 2,500 simple Turkish verbs and 
a total of 26,000 transitive verbs in the Erek dictionary, in fact, this finding was the result of 
15 years of work in preparing this dictionary. The meaning of saying these things is that each 
of these theories and even the statistical results are the result of a long effort of working on 
them and perhaps books have been researched and written to reach these theories, here 16 
theories are given in general and Their results provide a possibility to present a more general 
theory.

کلیدواژه‌ها [English]

• language development
• language formation
• external name
• internal name
• Saverization
• Pidginization
• Creoleization
• mixed language
• cast language
• sterile (nonreproductive) language
• grammatical gender
• Turkish
• Pers
• Pahlavi
• Dari
• P